Serinus serinus (Linnaeus, 1766)
Xirín
ANIMAIS
AVES
 PASSERIFORMES
FRINGILLIDAE
E: Verdecillo
I: Serin


Introducción

O xirín e un dos paxariños máis populares e abondosos da nosa terra. Está presente en toda a Europa meridional e central e no norte de África. No último século experimentou unha rápida expansión cara os países do Leste europeo.

As primeiras referencias bibliográficas galegas (Ríos, Seoane, Ticehurst) xa daban ó xirín como moi abondoso e presente en calquera punto do territorio, sempre asociado a asentamentos humanos onde fai o seu niño. Naquelas zonas con menor densidade de poboación e con extensas masas forestais e de matorral é menos frecuente

Etnoloxía
O canto do xirín nunca pasou desapercibido para os galegos, polo que era cazado para engaiolalo como ave canora. Os criadores de canarios levan moitos anos facendo híbridos de xirín con canarios, pois ambos pertencen ó xénero Serinus e os híbridos son as veces viables. Os canaricultores conseguían deste xeito híbridos cun canto espectacularmente potente, herdado do xirín, e a súa vez melodioso, herdado do canario. É unha crueldade privar de liberdade a esta especie meténdoa nunha gaiola. Ademais é un acto delictivo, pois o xirín, como o resto dos frinxílidos están protexidos a nivel Europeo, polo Convenio de Berna.

Non atopamos referencias etnolóxicas salvo un poema do escritor de principios de século Xoán Manuel Pintos, no que se inclúe o xirín, xunto con outras aves canoras.


Caracteres diagnósticos

É o máis pequeno dos frinxílidos europeos, bastante sedentario aínda que pode realizar migracións parciais. Distínguese polo seu peteiro curto e robusto que lle serve para comer tanto insectos como grans de sementes, e polas cores amarelas do peito, testa (incluida a caluga) e mitra que contrastan coas cores verdes escuras riscadas das ás, o dorso, as fazulas e o rabo, que é en forqueta. No verán as cores amarelas do macho viran un pouco cara ó verde, de aí o seu nome en castelán.

18

O voo e ondulado e rápido, e cando se exhibe diante da femia ou para marcar o territorio, o macho realiza un voo semellante ó das bolboretas ou o dos morcegos ascendendo verticalmente con potentes batidas das ás e descendendo en círculos ata o posadeiro á vez que emite o seu potente canto.

Pódese confundir co Pincaouro (Carduelis spinus) un visitante estival que se diferencia por ter un amarelo menos marcado, curuta e gorxa negras e dúas bandas curvadas de cor amarela nas ás.

Sinal (pulsar aquí para escoitar o canto)
O seu nome en Euskera, txirrisquilla é unha onomatopeia bastante real do son do canto do xirín. O canto é un carácter diagnóstico excepcional para confirmar a súa presencia e neste caso vai ser a presencia ou ausencia desta sinal o único carácter que imos contemplar. Sempre posúe un timbre moi agudo e potente cun ritmo endiablado e nada melódico. Na guía de aves de Europa (Editorial omega, 2001), descríbese o canto do Xirín como: un canto freneticamente rápido de notas agudas, como o crepitar do aceite ó fritir, que emite desde o alto dunha árbore ou en voo, ó tempo que bate as ás ríxidamente, como a cámara lenta.

Enlaces